Dat zorgt voor grote veranderingen in de samenleving en in de economische structuur.
In het land neemt het aantal kinderen onder de 14 jaar elke seconde met één af. Gemiddeld krijgt een Japanse vrouw slechts 1,4 kinderen, terwijl een aantal van 2,1 nodig is om de bevolking op peil te houden. Als de huidige lijn wordt doorgetrokken, is er op 5 mei 3011 nog maar één kind over. Met deze bizarre berekening luiden de wetenschappers de alarmklok over de snelle Japanse bevolkingskrimp.
Gevolgen van verschuiving
De lokale overheid voorziet dat het aantal inwoners de komende vijftig jaar met bijna een derde zal afnemen. Die daling versterkt het effect van de vergrijzing, aangezien er steeds minder mensen overblijven om de economie draaiende te houden en om voor de oudere generatie te zorgen. Het aantal Japanners dat ouder is dan 65, is sinds 1980 gestegen van 9,1 procent van de bevolking tot ruim 20 procent nu. Het Japanse Bureau voor de Statistiek voorspelt dat dit percentage in 2050 zelfs op 40 uitkomt.
In dat jaar komt het percentage jongeren onder de 15 op slechts 8,6 procent, tegenover 13 procent nu en 23 procent dertig jaar geleden. De gevolgen van die verschuiving zijn al zichtbaar in alle onderdelen van de samenleving – van een stagnerende huizenmarkt tot een omslag in de afzet van luiers. Het Japanse Unicharm verkoopt dit jaar voor het eerst meer luiers voor bejaarden dan voor baby’s.
Volgens het Japanse ministerie van Volksgezondheid gaven ouderen vorig jaar samen ruim 1.000 miljard euro uit. Dat is bijna 44 procent van de totale consumptie, en die bijdrage zal in de toekomst alleen maar verder oplopen. De pensionering van oude en relatief goed betaalde werknemers maakt de weg vrij voor een jongere generatie om door te groeien op de arbeidsmarkt. Japanners onder de 30 jaar hebben vaak niet de middelen om een eigen appartement te kopen of om te trouwen. In dat laatste schuilt een groot deel van het probleem van de zeer lage bevolkingsaanwas, aangezien er een zeer traditionele cultuur is waarin slechts 2 procent van de kinderen buiten een huwelijk ter wereld komt.
Japan niet afschrijven
Een ongunstige demografie is echter niet automatisch een reden voor beleggers om Japan bij voorbaat af te schrijven. Het beeld van de Japanse aandelenmarkt wordt namelijk bepaald door grote multinationals, zoals Sony, Hyundai en Nissan, die het grootste deel van de omzet buiten de thuismarkt boeken. Bovendien kan in het beleggingsbeleid rekening gehouden worden met vergrijzing, schrijft Robeco-fondsbeheerder Mark Glazener in een column in Fondsnieuws: ‘Bedrijven met een goede dienstverlening aan ouderen kunnen hard groeien en veel geld verdienen. Dan hoef je niet alleen te denken aan de gezondheidszorg of de financiële dienstverlening, maar ook aan cruiseschepen, pakjesbezorgers of robotica.’
Vergrijzing en bevolkingskrimp zijn fenomenen waar Nederland en andere Europese landen op termijn ook mee geconfronteerd worden. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verdubbelt het percentage 65-plussers in ons land de komende dertig jaar tot bijna 30%, terwijl de bevolkingsgroei rond 2040 omslaat in een krimp. Het kan geen kwaad om met Japan als voorbeeld te kijken wat de gevolgen daarvan kunnen zijn voor het economische klimaat en het beursklimaat. ‘Want met demografie als handleiding, worden voorspellers genieën’, aldus Glazener.
Bron: Robeco
