Veel westerse landen kampen met stagnatie, maar de groeiverwachtingen voor diverse Afrikaanse landen zijn nog steeds hoog. Zo zal de economische groei in Ghana dit jaar uitkomen op circa 13,7%, verwacht het IMF. Ook Zambia en Nigeria doen het niet slecht, met een geraamde groei van bijna 7%.
‘Door die hoge verwachtingen kunnen veel economieën in dit continent wel tegen een stootje’, concludeert Cornelis Vlooswijk, manager van het Robeco Afrika Fonds: ‘Zelfs als de raming vanwege de economische crisis neerwaarts moet worden bijgesteld, kunnen de bedrijfswinsten verder groeien. Er hangt daar veel laaghangend fruit dat nog geplukt moet worden. Alleen al door efficiencyverbeteringen bij de overheid en het bedrijfsleven valt in Afrika veel rendement te behalen.’
Veel Afrikaanse landen bezitten bovendien veel grondstoffen. Zij hebben de afgelopen jaren flink geprofiteerd van de gestegen grondstoffenprijzen en de grote vraag naar grondstoffen vanuit China. ‘Mochten de prijzen dalen, dan kan dat de economische groei in deze regio onder druk zetten’, erkent Vlooswijk. Maar zover is het nog niet, stelt hij: ‘De prijzen zijn nog steeds hoog in historisch perspectief.’
Olieveld
De fondsbeheerder signaleert wel grote verschillen tussen landen. Ghana en Zambia zijn bij hem favoriet. Beide landen kennen een hoge economische groei en een redelijk stabiel politiek klimaat. Bovendien zijn ze rijk aan grondstoffen.
Ghana beschikt over een grote goudvoorraad en sinds 2011 wordt er ook olie geproduceerd, doordat daar enige tijd geleden een groot olieveld is ontdekt. Zambia bezit veel koper. Veel kopermijnen zijn er het afgelopen decennium geprivatiseerd. Zij hebben, gedreven door de hoge koperprijzen, hun productie de laatste jaren enorm opgevoerd. ‘Dat schept werkgelegenheid en extra welvaart, waarvan ook andere bedrijven profiteren’, stelt Vlooswijk.
Ondanks het groeipotentieel zijn aandelen in deze landen volgens de fondsbeheerder goedkoop; bovendien zijn de risico’s relatief laag.
Ook de Nigeriaanse economie groeit heel hard. Dit olierijke land profiteert van de hoge olieprijs en herbergt veel vestigingen van grote multinationals die zich tot Nigeria voelen aangetrokken vanwege de grote omvang van de markt. Ook is het politieke klimaat er momenteel vrij rustig, naar Nigeriaanse begrippen. ‘Er is net een nieuwe regering geïnstalleerd. Deze start nu allerlei projecten op die de Nigeriaanse economie de komende twee jaar een behoorlijke boost kunnen geven’, zegt Vlooswijk.
Nigeria kampt wel met corruptie en een inefficiënte overheid, maar dat zijn de omstandigheden waaronder nu bepaalde bedrijfswinsten gemaakt worden. Als de situatie minder slecht wordt, kunnen de bedrijfswinsten flink omhoog.
Shake-out
Een groot zorgpunt de afgelopen jaren was de Nigeriaanse bankensector, die tijdens de kredietcrisis hard onderuit is gegaan. Veel problemen bleven lange tijd verborgen, doordat de centrale bank een oogje dichtkneep. Dit heeft het vertrouwen van beleggers in de sector ernstig geschaad. Maar het tij keert, meent Vlooswijk. ‘Er is een nieuwe centralebankpresident aangetreden, die het financiële toezicht flink heeft aangescherpt en banken dwingt tot meer transparantie. Wij hebben veel vertrouwen in hem en durven inmiddels ook weer af te gaan op de cijfers die banken presenteren.’
Daarnaast heeft er een shake-out in de bankensector plaatsgevonden. Vier banken zijn verdwenen door fusies en overnames en drie andere banken staan onder overheidscontrole. De resterende banken zijn extreem laag gewaardeerd, stelt Vlooswijk. ‘Dat biedt kansen voor beleggers.’
Zuid-Afrika
Voor Zuid-Afrika zijn de vooruitzichten volgens de fondsbeheerder redelijk, mede dankzij de hoge grondstoffenprijzen. Wel hebben consumenten hier meer schulden, wat de bestedingen onder druk kan zetten.
Zuid-Afrika onderscheidt zich ook door de grotere correlatie van de effectenbeurs van Johannesburg met de beurzen uit westerse landen. Veel Zuid-Afrikaanse bedrijven hebben bovendien een notering in westerse landen als Australië, Canada en Groot-Brittannië. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de effectenbeurzen van Nigeria, Ghana en Zambia, die meer lokaal georiënteerd zijn en waarvan de aandelenkoersen momenteel beter overeind blijven.
Hoewel de groeivooruitzichten in landen als Ghana, Zambia en Nigeria dus beter zijn, is nog steeds een groot deel van het fondsvermogen van het Afrika Fonds (42%, peildatum: 31 juli) belegd in dit land. Dat is niet verwonderlijk: Zuid-Afrikaanse bedrijven vertegenwoordigen maar liefst 75 tot 80% van de totale marktwaarde van in Afrika genoteerde ondernemingen. ‘In Zuid-Afrika bevinden zich de grootste bedrijven. Dit zijn bovendien de eerste ondernemingen die hun vleugels uitslaan naar de rest van het Afrikaanse continent omdat zij hiervoor het beste zijn gepositioneerd’, zegt Vlooswijk. De weging van Zuid-Afrikaanse aandelen in het fonds is de laatste jaren wel gedaald, maar zal volgens de fondsbeheerder voorlopig wel groot blijven.
Egypte
Het Afrika Fonds boekte in 2009 en 2010 hoge rendementen: respectievelijk 62,68% en 52,82%. Het rendement over dit jaar toe nu toe (-16%, peildatum: 31 juli) steekt daar schril bij af. De daling is volgens Vlooswijk vooral te wijten aan de onrust in Egypte, na Zuid-Afrika het belangrijkste land in de fondsportefeuille.
Ook koersdalingen van mijnbouwbedrijven, ondanks het feit dat grondstofprijzen niet of nauwelijks gedaald zijn in 2011, hebben het rendement gedrukt. Dit laatste lijkt vooral door winstnemingen van beleggers te komen na zeer sterke koersstijgingen in 2010. Veel in Afrika actieve mijnbouwbedrijven zijn daarom nu zeer goedkoop, stelt Vlooswijk.
Het belang van Egypte is de laatste maanden wat gedaald ten gunste van Nigeria, maar het Noord-Afrikaanse land blijft volgens Vlooswijk een belangrijke rol spelen voor het fonds. ‘Egypte herbergt een aantal grote bedrijven; de informatievoorziening en liquiditeit zijn er goed. Belangrijk is dat er naast neerwaarts risico ook opwaarts potentieel is, bijvoorbeeld als het democratiseringsproces zonder al te veel grote problemen verloopt en landen als Saoedi-Arabië, Koeweit en Qatar het land flinke financiële steun bieden’, licht de beheerder toe. Omdat de toekomst erg onzeker is, blijft hij wel voorzichtig met Egypte.
Ondanks de situatie aldaar blijft Vlooswijk positief over Afrika: ‘Dit geldt vooral voor de lokale markten, die minder correleren met de westerse beurzen.’
Bron: Marketminds Robeco
