Hoe zinvol is spreiden door grondstoffen in een portefeuille op te nemen? Nu de wereldeconomie de recessie van zich af lijkt te schudden en de prijzen van veel grondstoffen weer oplopen, neemt de belangstelling van beleggers opnieuw toe. Grote institutionele partijen zijn al langer in de weer met de vraag of grondstoffen een zinvolle aanvulling zijn op de beleggingsportefeuille.
Daarbij is het niet zozeer van belang hoe hard de prijzen stijgen. Het gaat ze in de eerste plaats om spreiding. De prijsontwikkeling van grondstoffen kent een ander patroon door de economische cyclus dan van bijvoorbeeld aandelen en obligaties, althans dat is de gedachte.
In tijden van hoge economische groei stijgt de productie en neemt de vraag naar grondstoffen toe, ongeacht wat de economie over enkele maanden doet. De grondstofprijzen lopen, in tegenstelling tot rendementen op aandelen en obligaties, niet vooruit op de economische ontwikkelingen waardoor de samenhang met de rendementen op aandelen en obligaties laag is. Dat het institutionele partijen niet meteen om prijsstijgingen gaat, is niet zo vreemd. Immers, grondstofprijzen vertonen kenmerken van mean reversion. Dit houdt in dat prijzen en/of rendementen uiteindelijk tenderen naar een langetermijngemiddelde.
Daarmee komen we meteen aan het tweede argument om te beleggen in grondstoffen: inflatiebescherming. Spreiding en inflatiebescherming zijn de traditionele pluspunten van grondstoffen die pleiten voor een plaatsje voor grondstoffen in de portefeuille. De laatste jaren is de grondstoffenmarkt echter aan verandering onderhevig. De economische explosie die in veel opkomende landen plaatsvindt, heeft de vraag naar grondstoffen in relatief korte tijd naar grote hoogte gedreven. Dat is niet zo gek aangezien miljarden mensen die eerder vrijwel niet meededen in de wereldeconomie, nu aanhaken.
Meer groei betekent meer inkomen per hoofd van de bevolking en dus meer bestedingsmogelijkheden. Die miljarden mensen in opkomende landen willen ook mooi wonen, televisie kijken en in hun gloednieuwe auto over de zojuist aangelegde vierbaanssnelweg naar hun werk rijden. Om dat te bewerkstelligen zijn extreem veel grondstoffen nodig. Voorzichtige schattingen geven aan dat de komende twee decennia net zoveel grondstoffen worden gebruikt als in de gehele vorige eeuw. En dat betekent schaarste waarbij de prijzen naar goed economisch gebruik stijgen.
Kloppen deze argumenten in de praktijk wel?
Goed, we hebben de belangrijkste argumenten om te beleggen in grondstoffen nu redelijk in kaart gebracht. Tijd om de argumenten eens te toetsen aan de praktijk. In de eerste plaats het spreidingsvraagstuk. In de figuur hieronder is de samenhang tussen het rendement op grondstoffenfutures, aandelen en obligaties weergegeven. Futures zijn de meest gangbare invulling van een grondstoffenbelegging aangezien slechts weinigen van ons het zich kunnen veroorloven om een tanker vol olie of een silo maïs aan te houden.
Uit de figuur komt naar voren dat de correlatie lange tijd vrijwel nihil is, hetgeen het spreidingsargumentrechtvaardigt. Wel is te zien dat de samenhang met aandelen en obligaties de laatste jaren toeneemt. Voor aandelen is die samenhang positief wat betekent dat ze meer dan voorheen dezelfde kant op bewegen. Het diversificatie-effect is de laatste jaren dus minder groot dan in het verleden.
Er is veel te doen over hoe dit precies komt, maar het is niet onwaarschijnlijk dat de toenemende belangstelling van beleggers voor de grondstoffenmarkt en dus voor grondstoffenfutures van invloed is geweest. Waren beleggers tot enkele jaren geleden een marginale partij in de handel van grondstoffenfutures, inmiddels zijn zij de traditionele kopers en verkopers van futures, mijnbouwers, oliebedrijven en boeren, gepasseerd. Beleggers kijken meer naar de economische ontwikkelingen in de toekomst. Zij spelen een tactisch spel en het is niet ondenkbaar dat dit de reden is dat de samenhang met de rendementen van andere risicovolle beleggingen zoals aandelen is opgelopen.Hoe zit het met argument 2, inflatie? We kunnen er kort over zijn. Grondstoffen bieden zeker enige mate van bescherming tegen inflatie. Maar net zoals bij andere inflatiebeschermers zoals onroerend goed is de samenhang niet perfect.
Het rendementsverloop is geen exacte kopie van de inflatieontwikkeling. En schaarste? Daarvan is zeker sprake voor een aantal grondstoffen. Olie kunnen we niet even ‘bijmaken’. De afgelopen jaren raken steeds meer traditionele olievelden uitgeput en is de productie van de grootste oliebedrijven teruggelopen. Onconventionele oliewinning neemt toe in belang, maar de omvang is niet voldoende om de aanhoudende vraag van opkomende landen te pareren.
Valide argumenten, maar niet 100% waterdicht
Ook de voorraden van industriële metalen zoals koper en aluminium zijn in principe eindig. De verstedelijking en industrialisering in opkomende landen zorgen voor zoveel extra vraag dat ook hier op termijn problemen kunnen ontstaan. Voor voedselgerelateerde grondstoffen kan niet worden gezegd dat de voorraden eindig zijn. Maar voor de benodigde landbouwgrond geldt dit wel. De verstedelijking en industrialisering hebben tot gevolg dat er minder landbouwgrond beschikbaar is. De verandering in het klimaat, ongeacht wat hier de oorzaak van is, helpt ook niet. De kans dat ook schaarste in voedselgerelateerde grondstoffen optreedt is daardoor groter dan in het verleden.
Samengevat kan worden gesteld dat spreiding, inflatiebescherming en schaarste valide argumenten zijn om een belegging in grondstoffen te overwegen. Staart u zich echter niet blind op deze factoren. De samenhang tussen beleggingscategorieën kan veranderen over tijd. En een stevige recessie kan de prijzen van grondstoffen op korte termijn flink terugslaan, ook al worden ze schaarser. Kijkt u nog maar even naar de grondstoffenprijzen in 2008. Wat bovendien nog niet ter sprake is gekomen, is dat aan beleggen in grondstoffen heel wat haken en ogen zitten.
Bron: Marketminds Robeco
